Chaos

Symbol Chaosu, ośmioramienna gwiazda. Można go odczytywać na przykład jako znak nieskończonych możliwości lub też rozpadu i dezintegracji.

Chaos to określenie:

• w Warhammer Fantasy (w Starym Świecie, czyli Imperium) ...
  • Nadprzyrodzonej mocy, która nieustannie dąży do zmienienia świata. Jest ona przeciwieństwem przewidywalnego porządku i praw cywilizacji.
  • Świadomych, niematerialnych bytów, które uosabiają różne aspekty i sprzeczne dążenia tej mocy. Wyróżnia się czterech najważniejszych Bogów Chaosu, są to Khorne, Slaanesh, Nurgle i Tzeentch. Poza nimi mówi się o takich bogach, jak Rhasneth, Malal, Hashut, Rogaty Szczur, Necoho, itd. Istnieje także szereg Demonów Chaosu, głównie w służbie wybranych Bogów. Niematerialne istnienie tych bytów każe niektórym mówić o równoległej rzeczywistości Chaosu, w której funkcjonują jego duchy czy też energie.
  • Wyznawców, kreatur, potworów, demonów i bogów - ogółu sił związanych z Chaosem.

Generalnie rzecz biorąc, w Warhammerze życie psychiczne istot żywych w magiczny sposób uzewnętrznia się i może być uosobione. Jego „negatywne”, z punktu widzenia cywilizacji Starego Świata, nieakceptowalne, nieprzewidywalne aspekty to Chaos. Jest on głównie zajęty sam sobą na Pustkowiach Chaosu, ale niczym kolejne fale przypływu, powoli napiera i przenika do państw Starego Świata.

Dobro i Zło, Światło i Ciemność, Ład i Chaos? To tylko symbole, w rzeczywistości nie istnieje taka biegunowość! Światło i Mrok są w każdym, trochę tego i trochę tego.

-- Yennefer z Vengerbergu

• w cyklu Andrzeja Sapkowskiego o Wiedźminie (w Ishtar) ...
  • Zarówno Chaos i Ład są określeniami na złożony porządek w naturze, którego rozumienie wymyka się istotom żywym. Próbują one jednak znaleźć ten porządek, czy nawet okiełznać naturę. Chaos nie jest tu ucieleśnioną siłą, ale ogromnym potencjałem natury do wymknięcia się z prostych kalkulacji.
  • Sprawcami/uczestnikami większości zdarzeń i okoliczności są materialne istoty żywe, ich dążenia, wiary i nadzieje. Boska interwencja i cud, uosobiona pomoc „z zewnątrz”, zdarza się (a i to nie jest pewne) tylko raz, kiedy Yennefer wpada w trans na Hindarsfjall.
  • Szczególnym zdarzeniem w przeszłości świata Ishtar była Koniunkcja Sfer, która sprawiła, że istoty z różnych światów mogły się przedostawać między nimi. Najprawdopodobniej wskutek tego do Ishtar trafili ludzie. W czasie Koniunkcji pojawiały się też w świecie okazy najróżniejszych potworów, które wyrwane były ze swojej ekologii i rzeczywistości.

W świecie przedstawionym u Andrzeja Sapkowskiego Chaos nie jest do końca tożsamy ze złem (choć wielu jego mieszkańców tak uważa). To raczej nieprzewidywalność, żywioł, który może przynieść i chciane i niechciane zmiany. Chaos wydaje się być zewnętrzną, osobną siłą, a chyba tak naprawdę tylko materialne istoty żywe decydują i kształtują przyszłość.

Pojęcie Chaosu w obu realiach jest częściowo podobne, a częściowo odmienne. Jest to słowo używane na określenie tego, co burzy pożądany przez cywilizację Ład, wprowadza zmiany, sprowadza potwory i zagrożenie. Istoty żywe mogą być w różnym stopniu mediami, nośnikami tych zmian, narzędziami w rękach Chaosu – czy to osobowego, czy nie.

Chaotyczne istoty

Istoty związane z Chaosem w Imperium:

• hordy chaosu (barbarzyńskie plemiona i społeczeństwa wyznające Chaos),
• krasnoludy chaosu (wyznający Hashuta),
• demony chaosu,
• szczuroludzie,
• bestie chaosu (różne zwierzęta zmutowane spaczeniem),
• wyznawcy bogów Chaosu.

Istot związane z Chaosem w Ishtar jest bardzo wiele, ponieważ „w pewnym sensie wszyscy są mutantami”. Po Koniunkcji Sfer w świecie pojawiła się niepoliczona ilość stworzeń, które można nazwać potworami Chaosu. Magia, w pewnym sensie także narzędzie Chaosu, również tworzy groźne istoty. Jako przykład Ishtaryjskich stworów Chaosu można podać:

• strzygi,
• zeugle
• kilmulisy, korredy, pukacze,
• wije, wyverny, smoki,
• ghule, wampiry,

itp.

„

— Siły Ładu, siły Chaosu. Strasznie szumne słowa, Borch. Koniecznie chcesz mnie ustawić po którejś stronie palisady w konflikcie, który, jak się powszechnie uważa, jest wieczny, zaczął się grubo przed nami i będzie trwał, gdy nas już dawno nie będzie. Po czyjej stronie stoi kowal, który podkuwa konie? Nasz oberżysta, który właśnie pędzi tu z saganem baraniny? Co, według ciebie, określa granicę między Chaosem a Ładem? — Rzecz bardzo prosta – Trzy Kawki spojrzał mu prosto w oczy. – To, co reprezentuje Chaos, jest zagrożeniem, jest stroną agresywną. Ład zaś, to strona zagrożona, potrzebująca obrony. Potrzebująca obrońcy. A, napijmy się. I bierzmy się za jagniątko. • Miecz przeznaczenia, str. 11

”

Linki

• O Chaosie (WFRP) na angielskiej Wikipedii
• O Gwieździe Chaosu na polskiej Wikipedii
• O Gwieździe Chaosu na angielskiej Wikipedii
• Typologia charakteru z Dungeons&Dragons na angielskiej Wikipedii - w ostatniej edycji usunięto niemal cały charakter chaotyczny