Miary
Jump to navigation
Jump to search
MIARY CIAL WSZELAKICH Jako, ze w swiecie znanych jest wiele systemow miar i niodzowne stalo sie ich uzywanie, wiec na wspolnym spotkaniu kupcow, podroznikow i uczonych owej zacnej uczelni, ustalono, co ustalono, a jest to niepodwazalne w swietle prawa i obyczajow. O przydatnosci uzywania jednolitych miar nie trzeba zapewne nikomu przypominac, acz dla uwydatnienia problemu podam fakt, ze poprzez roznice miedzy poszczegolnymi miarami bogacili sie nieuczciwi kupcy, skracajac dlugosc preta mierniczego, czesto nawet o stope. Od dzis nie ma takiego problemu, bowiem na kazdym ratuszu w krolewstwie winien wisiec pret mierniczy rowny 4 lokciom, aby nieuczciwi i ludzie zlych zamiarow nie bogacili sie kosztem niewiedzacych. W kazdym ratuszu powinna tez znajdowac sie waga miejska. A oto co ustalono: Miary cial plynnych: Beczka - 25 garncy Garniec - 4 kwarty Kwarta - 4 kwaterki Kwaterka - 2 polkwaterki Spotykane sa takze czesto inne miary (w barbarzynskich krolewstwach), jak: Beczka - 40 wiader Wiadro - 10 sztofow Sztof - 2 polsztofy Miary cial sypkich: Korzec - 4 cwierci Cwierc - 8 garncy Garniec - 4 kwarty Miary dlugosci: Sazen - 3 lokcie albo 6 stop Lokiec - 2 stopy albo 24 cale Stopa - 12 cali Cal - 12 linji Linja - 2 milimetr Przy pomiarach gruntu zas: Sznur - 10 pretow Pret - 10 precikow Precik - 10 lawek Pret - 15 stop albo 7 i 1/2 lokcia Wloka - 30 morgow Morg - 300 pretow kwadratowych Pret kw. - 225 stop kwadratowych Morg - 16785 lokci kwadratowych 3 wloki stanowia jeden lan. Miary wagi: Cetnar - 4 kamienie Kamien - 25 funtow Funt - 32 luty Niektore drobne przedmioty liczymy na tuziny; tuzin ma 12 sztuk, wielki tuzin (gros) ma 12 tuzinow (144 sztuki). Snopy zboza, owoce, jaja etc. liczymy na kpy i mendle. Kopa - 4 mendle Mendel - 15 sztuk Sztuka przedziwa ma 4 przedziona Przedziono - 3 motki Motek - 20 pasm Pasmo - 24 nici Nic grubej przedzy ma w pasmie 4 lokcie, a nic cienkiej 3 lokcie. Miary wagi aptekarskiej: Funt aptekarski jest mniejszy od funta handlowego o jedna osma. Funt aptekarski - 12 uncji Uncja - 8 drachm Drachma - 3 skrupuly Skrupul - 20 granow Miary papieru: Bela - 10 ryz Ryza - 20 libr Libra - 24 arkusze Libra papieru drukarskiego ma 25 arkuszy. Wszystko to zostalo napisane z nakazu krolewskiego, aby zachowac dla potomnych to co ustalono. Rada obradowala 4 dni i noce i ustalila ku dobru ogolnemu to, co ustalila. Spisal: Bromen z Oxenfurtu.