Miary
Jump to navigation
Jump to search
MIARY CIAL WSZELAKICH
Jako, ze w swiecie znanych jest wiele systemow miar i nieodzowne stalo
sie ich uzywanie, wiec na wspolnym spotkaniu kupcow, podroznikow i uczonych
owej zacnej uczelni, ustalono, co ustalono, a jest to niepodwazalne w
swietle prawa i obyczajow. O przydatnosci uzywania jednolitych miar nie
trzeba zapewne nikomu przypominac, acz dla uwydatnienia problemu podam fakt,
ze poprzez roznice miedzy poszczegolnymi miarami bogacili sie nieuczciwi kupcy,
skracajac dlugosc preta mierniczego, czesto nawet o stope. Od dzis nie ma
takiego problemu, bowiem na kazdym ratuszu w krolestwie winien wisiec
pret mierniczy rowny 4 lokciom, aby nieuczciwi i ludzie zlych zamiarow nie
bogacili sie kosztem niewiedzacych. W kazdym ratuszu powinna tez znajdowac
sie waga miejska.
A oto co ustalono:
Miary cial plynnych:
Beczka - 25 garncy
Garniec - 4 kwarty
Kwarta - 4 kwaterki
Kwaterka - 2 polkwaterki
Spotykane sa takze czesto inne miary (w barbarzynskich krolestwach), jak:
Beczka - 40 wiader
Wiadro - 10 sztofow
Sztof - 2 polsztofy
Miary cial sypkich:
Korzec - 4 cwierci
Cwierc - 8 garncy
Garniec - 4 kwarty
Miary dlugosci:
Sazen - 3 lokcie albo 6 stop
Lokiec - 2 stopy albo 24 cale
Stopa - 12 cali
Cal - 12 linji
Linja - 2 milimetr
Przy pomiarach gruntu zas:
Sznur - 10 pretow
Pret - 10 precikow
Precik - 10 lawek
Pret - 15 stop albo 7 i 1/2 lokcia
Wloka - 30 morgow
Morg - 300 pretow kwadratowych
Pret kw. - 225 stop kwadratowych
Morg - 16785 lokci kwadratowych
3 wloki stanowia jeden lan.
Miary wagi:
Cetnar - 4 kamienie
Kamien - 25 funtow
Funt - 32 luty
Niektore drobne przedmioty liczymy na tuziny; tuzin ma 12 sztuk, wielki
tuzin (gros) ma 12 tuzinow (144 sztuki). Snopy zboza, owoce, jaja etc.
liczymy na kopy i mendle.
Kopa - 4 mendle
Mendel - 15 sztuk
Sztuka przedziwa ma 4 przedziona
Przedziono - 3 motki
Motek - 20 pasm
Pasmo - 24 nici
Nic grubej przedzy ma w pasmie 4 lokcie, a nic cienkiej 3 lokcie.
Miary wagi aptekarskiej:
Funt aptekarski jest mniejszy od funta handlowego o jedna osma.
Funt aptekarski - 12 uncji
Uncja - 8 drachm
Drachma - 3 skrupuly
Skrupul - 20 granow
Miary papieru:
Bela - 10 ryz
Ryza - 20 libr
Libra - 24 arkusze
Libra papieru drukarskiego ma 25 arkuszy.
Wszystko to zostalo napisane z nakazu krolewskiego, aby zachowac dla
potomnych to co ustalono. Rada obradowala 4 dni i noce i ustalila ku
dobru ogolnemu to, co ustalila.
Spisal:
Bromen z Oxenfurtu.