Broń drzewcowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z ArkadiaWiki
Jump to navigation Jump to search
(przeniesienie)
 
m (usunięcie zbędnych linków)
Linia 1: Linia 1:
 
'''Broń drzewcowa''' jest jedną z typów broni białej - obok broni siecznej i obuchowej. Używana zarówno przez piechotę jak i kawalerię od
 
'''Broń drzewcowa''' jest jedną z typów broni białej - obok broni siecznej i obuchowej. Używana zarówno przez piechotę jak i kawalerię od
czasów starożytnych do niemal nam współczesnych. Jej główną cechą charakterystyczną jest osadzenie żeleźcca na drzewcu długości
+
czasów starożytnych do niemal nam współczesnych. Jej główną cechą charakterystyczną jest osadzenie żeleźca na drzewcu długości
 
dorosłego człowieka lub większym.
 
dorosłego człowieka lub większym.
  
 
Zachowując ten podział często ten sam typ broni może należeć do broni drzewcowej jak i obuchowej - właśnie w zależności od długości
 
Zachowując ten podział często ten sam typ broni może należeć do broni drzewcowej jak i obuchowej - właśnie w zależności od długości
rękojeści. Jest to jednak podział funkcjonalnie poprawny - walka [[Korbacz|korbaczem]] o długości drzewca przekraczającej 2 metry
+
rękojeści. Jest to jednak podział funkcjonalnie poprawny - walka korbaczem o długości drzewca przekraczającej 2 metry
z pewnością różni się od walki [[Kiścień|kiścieniem]] o długości rękojeści około 50 cm - choć obie te bronie są spokrewnione
+
z pewnością różni się od walki kiścieniem o długości rękojeści około 50 cm - choć obie te bronie są spokrewnione
(są odmianami [[Cep_Bojowy|cepa bojowego]]), a ich nazw często używa się zamiennie.
+
(są odmianami cepa bojowego), a ich nazw często używa się zamiennie.
  
Na końcu drzewca broni drzewcowej osadzone jest żeleźcce, przeznaczone zazwyczaj do kłucia, czasem również cięcia.
+
Na końcu drzewca broni drzewcowej osadzone jest żeleźce, przeznaczone zazwyczaj do kłucia, czasem również cięcia.
  
Do broni drzewcowej zalicza się zarówno służące do walki wręcz [[Włócznia|włócznie]], [[Rohatyna|rohatyny]], [[Lanca|lance]], jak i
+
Do broni drzewcowej zalicza się zarówno służące do walki wręcz (włócznie, rohatyny, lance), jak i
miotane [[Oszczep|oszczepy]], [[Dziryt|dziryty]] oraz służące do kłucia [[Pika|piki]], [[Szydło|szydła]] czy [[Kopia|kopie]] - no i
+
miotane (oszczepy, dziryty) oraz służące do kłucia (piki, szydła czy kopie) - no i
oczywiście uniwersalna w tych trzech rolach, dobrze nam znana [[Kosa_Bojowa|kosa bojowa]].
+
oczywiście uniwersalna w tych trzech rolach, dobrze wszystkim znana kosa bojowa.
  
 
== Budowa broni drzewcowej ==
 
== Budowa broni drzewcowej ==
Linia 29: Linia 29:
  
 
Część z opisanych elementów jest charakterystyczna tylko dla broni drzewcowej używanej wyłącznie przez konnicę (tarczka, strzemiączko -
 
Część z opisanych elementów jest charakterystyczna tylko dla broni drzewcowej używanej wyłącznie przez konnicę (tarczka, strzemiączko -
występujące np. w [[Kopia|kopii]]).
+
występujące np. w kopii).
  
Rysunek poniżej opisuje części składowe żeleźcców różnych typów. Trzy pierwsze to groty broni kłującej, dwa kolejne stanowią połączenie
+
Rysunek poniżej opisuje części składowe żeleźców różnych typów. Trzy pierwsze to groty broni kłującej, dwa kolejne stanowią połączenie
 
różnych elementów broni białych - zarówno kłujących jak i siecznych. Te części to:
 
różnych elementów broni białych - zarówno kłujących jak i siecznych. Te części to:
  
Linia 50: Linia 50:
  
 
Groty przedstawione na rysunku powyżej posiadają różną, zależną od zastosowania konstrukcję. Pierwszy jest typowym prostym grotem
 
Groty przedstawione na rysunku powyżej posiadają różną, zależną od zastosowania konstrukcję. Pierwszy jest typowym prostym grotem
kłującym w formie liścia, drugi oraz trzeci posiadają już części nie pozwalające na zby? głęboką penetrację po zadanym ciosie, chroniąc
+
kłującym w formie liścia, drugi oraz trzeci posiadają już części nie pozwalające na zbyt głęboką penetrację po zadanym ciosie, chroniąc
 
tym samym przed wyrwaniem broni. Trzeci z grotów dodatkowo zaopatrzony jest w wąs wzmacniający jego osadzenie na drzewcu. Czwarty
 
tym samym przed wyrwaniem broni. Trzeci z grotów dodatkowo zaopatrzony jest w wąs wzmacniający jego osadzenie na drzewcu. Czwarty
 
rysunek przedstawia [[Halabarda|halabardę]] - słynną broń piechoty szwajcarskiej, będącą połączeniem broni obuchowej (topór)
 
rysunek przedstawia [[Halabarda|halabardę]] - słynną broń piechoty szwajcarskiej, będącą połączeniem broni obuchowej (topór)
Linia 57: Linia 57:
 
za jej polski odpowiednik można uznać [[Rohatyna|rohatynę]].
 
za jej polski odpowiednik można uznać [[Rohatyna|rohatynę]].
  
Kolejny rysunek przedstawia odmiany plebejskiej (i chłopskiej) broni drzewcowej - są to kolejno [[Kosa_Bojowa|kosa bojowa]] z
+
Kolejny rysunek przedstawia odmiany plebejskiej (i chłopskiej) broni drzewcowej - są to kolejno kosa bojowa z
wyszczególnionymi metalowymi okuciami (1) wzmacniającymi mocowanie, [[Sierp_bojowy|sierp bojowy]], [[Widły_bojowe|widły bojowe]] z
+
wyszczególnionymi metalowymi okuciami (1) wzmacniającymi mocowanie, sierp bojowy, widły bojowe z
ostrymi zębami (2) odstającymi od poprzecznej do drzewca sztabki jak w [[Młot_Lucereński|młocie lucereńskim]], [[morgenstern]] - czyli
+
ostrymi zębami (2) odstającymi od poprzecznej do drzewca sztabki jak w młocie lucereńskim, morgenstern - czyli
"po swojsku" ''gwiazda zaranna'' - forma maczugi, jej nazwa często przypisywana jest również odmianie [[Kiścień|kiścienia]].
+
"po swojsku" - ''gwiazda zaranna'' - forma maczugi, jej nazwa często przypisywana jest również odmianie kiścienia.
Za [[morgenstern|morgensternem]] przedstawiono [[korbacz]].
+
Za morgensternem przedstawiono korbacz.
  
Ostatni rysunek przedstawia [[Cep_bojowy|cep bojowy]]. Jego części to: (3) wzmocniony ostrymi okuciami bijak, (4) metalowe ogniwa
+
Ostatni rysunek przedstawia cep bojowy. Jego części to: (3) wzmocniony ostrymi okuciami bijak, (4) metalowe ogniwa
 
zwane cepigami, (5) cepisko, wykonane najczęściej z dębu, zwane również dzierżakiem.
 
zwane cepigami, (5) cepisko, wykonane najczęściej z dębu, zwane również dzierżakiem.
  
 
[[Grafika:Bronie drzewcowe - przyklady copy.png|center]]
 
[[Grafika:Bronie drzewcowe - przyklady copy.png|center]]
  
Na rysunku poniżej jako pierwsza pokazana została [[partyzana]], która w okresie swej największej świetności na zachodzie Europy
+
Na rysunku poniżej jako pierwsza pokazana została partyzana, która w okresie swej największej świetności na zachodzie Europy
wyparła [[Halabarda|halabardę]], następnie jest [[glewia]] - używana już w XII wieku we Włoszech, rozpowszechniona w Europie w XIV wieku -
+
wyparła halabardę, następnie jest glewia - używana już w XII wieku we Włoszech, rozpowszechniona w Europie w XIV wieku -
 
grot o formie jednosiecznego noża, później uzupełniony o kłujące pionowe kolce widoczne na rysunku. Drzewce glewii miało długość
 
grot o formie jednosiecznego noża, później uzupełniony o kłujące pionowe kolce widoczne na rysunku. Drzewce glewii miało długość
od 2 do 2,5 metra. Od XVI wieku [[glewia]] stała się bronią paradną (zresztą to samo spotkało w końcowym okresie ich rozwoju
+
od 2 do 2,5 metra. Od XVI wieku glewia stała się bronią paradną (zresztą to samo spotkało w końcowym okresie ich rozwoju
[[Halabarda|halabardę]] oraz [[Partyzana|partyzanę]]). Broń podobna do [[Glewia|glewii]] wykształciła się w Japonii - była to
+
halabardę oraz partyzanę). Broń podobna do glewii wykształciła się w Japonii - była to
[[naginata]]. Ostatni pokazany jest [[berdysz]] - broń szczególnie znana wojskom polskim z walk z Moskwą, aczkolwiek w Europie używana
+
naginata. Ostatni pokazany jest berdysz - broń szczególnie znana wojskom polskim z walk z Moskwą, aczkolwiek w Europie używana
już od XIV wieku. Jest to broń w postaci olbrzymiego [[Topór_Bojowy|topora bojowego]] na stylisku o długości przekraczającej 150 cm,
+
już od XIV wieku. Jest to broń w postaci olbrzymiego [[Topór|topora bojowego]] na stylisku o długości przekraczającej 150 cm,
 
a więc kolejna broń na pograniczu dwóch klas - broni drzewcowych i obuchowych.
 
a więc kolejna broń na pograniczu dwóch klas - broni drzewcowych i obuchowych.
  
 
[[Grafika:Bronie_drzewcowe_-_przyklady2.png|center]]
 
[[Grafika:Bronie_drzewcowe_-_przyklady2.png|center]]
 
== Bronie drzewcowe na Arkadii ==
 
  
  
 
<!-- To jest znacznik nadania kategorii. Powinien być zawsze na dole strony. -->
 
<!-- To jest znacznik nadania kategorii. Powinien być zawsze na dole strony. -->
 
[[Kategoria:Broń]]
 
[[Kategoria:Broń]]

Wersja z 12:34, 22 mar 2011

Broń drzewcowa jest jedną z typów broni białej - obok broni siecznej i obuchowej. Używana zarówno przez piechotę jak i kawalerię od czasów starożytnych do niemal nam współczesnych. Jej główną cechą charakterystyczną jest osadzenie żeleźca na drzewcu długości dorosłego człowieka lub większym.

Zachowując ten podział często ten sam typ broni może należeć do broni drzewcowej jak i obuchowej - właśnie w zależności od długości rękojeści. Jest to jednak podział funkcjonalnie poprawny - walka korbaczem o długości drzewca przekraczającej 2 metry z pewnością różni się od walki kiścieniem o długości rękojeści około 50 cm - choć obie te bronie są spokrewnione (są odmianami cepa bojowego), a ich nazw często używa się zamiennie.

Na końcu drzewca broni drzewcowej osadzone jest żeleźce, przeznaczone zazwyczaj do kłucia, czasem również cięcia.

Do broni drzewcowej zalicza się zarówno służące do walki wręcz (włócznie, rohatyny, lance), jak i miotane (oszczepy, dziryty) oraz służące do kłucia (piki, szydła czy kopie) - no i oczywiście uniwersalna w tych trzech rolach, dobrze wszystkim znana kosa bojowa.

Budowa broni drzewcowej

Rysunek poniżej przedstawia ogólną budowę broni drzewcowej. Kolejno:

Budowa broni drzewcowej.png
  1. grot
  2. drzewce
  3. temblak
  4. uchwyt
  5. strzemiączko
  6. tylec
  7. tarczka (kopia)
  8. przewężony uchwyt (kopia)

Część z opisanych elementów jest charakterystyczna tylko dla broni drzewcowej używanej wyłącznie przez konnicę (tarczka, strzemiączko - występujące np. w kopii).

Rysunek poniżej opisuje części składowe żeleźców różnych typów. Trzy pierwsze to groty broni kłującej, dwa kolejne stanowią połączenie różnych elementów broni białych - zarówno kłujących jak i siecznych. Te części to:

Bronie drzewcowe - groty.png
  1. liść
  2. żeberko
  3. tuleja
  4. skrzydełko
  5. grot
  6. poprzeczka
  7. wąs
  8. topór
  9. hak
  10. chwast
  11. drzewce
  12. kolec

Groty przedstawione na rysunku powyżej posiadają różną, zależną od zastosowania konstrukcję. Pierwszy jest typowym prostym grotem kłującym w formie liścia, drugi oraz trzeci posiadają już części nie pozwalające na zbyt głęboką penetrację po zadanym ciosie, chroniąc tym samym przed wyrwaniem broni. Trzeci z grotów dodatkowo zaopatrzony jest w wąs wzmacniający jego osadzenie na drzewcu. Czwarty rysunek przedstawia halabardę - słynną broń piechoty szwajcarskiej, będącą połączeniem broni obuchowej (topór) z kłująco - sieczną (szeroki grot) - choć najczęściej halabardy bojowe miały grot kłujący. Piąty rysunek przedstawia gizarmę - to zachodnioeuropejska broń, wywodząca się prawdopodobnie od francuskiego narzędzia do trzebienia krzaków - za jej polski odpowiednik można uznać rohatynę.

Kolejny rysunek przedstawia odmiany plebejskiej (i chłopskiej) broni drzewcowej - są to kolejno kosa bojowa z wyszczególnionymi metalowymi okuciami (1) wzmacniającymi mocowanie, sierp bojowy, widły bojowe z ostrymi zębami (2) odstającymi od poprzecznej do drzewca sztabki jak w młocie lucereńskim, morgenstern - czyli "po swojsku" - gwiazda zaranna - forma maczugi, jej nazwa często przypisywana jest również odmianie kiścienia. Za morgensternem przedstawiono korbacz.

Ostatni rysunek przedstawia cep bojowy. Jego części to: (3) wzmocniony ostrymi okuciami bijak, (4) metalowe ogniwa zwane cepigami, (5) cepisko, wykonane najczęściej z dębu, zwane również dzierżakiem.

Bronie drzewcowe - przyklady copy.png

Na rysunku poniżej jako pierwsza pokazana została partyzana, która w okresie swej największej świetności na zachodzie Europy wyparła halabardę, następnie jest glewia - używana już w XII wieku we Włoszech, rozpowszechniona w Europie w XIV wieku - grot o formie jednosiecznego noża, później uzupełniony o kłujące pionowe kolce widoczne na rysunku. Drzewce glewii miało długość od 2 do 2,5 metra. Od XVI wieku glewia stała się bronią paradną (zresztą to samo spotkało w końcowym okresie ich rozwoju halabardę oraz partyzanę). Broń podobna do glewii wykształciła się w Japonii - była to naginata. Ostatni pokazany jest berdysz - broń szczególnie znana wojskom polskim z walk z Moskwą, aczkolwiek w Europie używana już od XIV wieku. Jest to broń w postaci olbrzymiego topora bojowego na stylisku o długości przekraczającej 150 cm, a więc kolejna broń na pograniczu dwóch klas - broni drzewcowych i obuchowych.

Bronie drzewcowe - przyklady2.png